Opinia Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 11 grudnia 2015 r. (Nr WO 020-186/15)
OPINIA
KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA
z 11 grudnia 2015 r.
w przedmiocie projektu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniającego rozporządzenie w sprawie przekazania niektórym sądom okręgowym
i sądom rejonowym rozpoznawania spraw gospodarczych z obszarów właściwości
innych sądów okręgowych i sądów rejonowych
Krajowa Rada Sądownictwa, po zapoznaniu się z projektem rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniającego rozporządzenie w sprawie przekazania niektórym sądom okręgowym i sądom rejonowym rozpoznawania spraw gospodarczych z obszarów właściwości innych sądów okręgowych i sądów rejonowych opiniuje go negatywnie i zgłasza następujące uwagi.
Ponadto projektowane zmiany w zasadniczym stopniu ograniczają obywatelom dostęp do sądu w sprawach upadłościowych i restrukturyzacyjnych, gdyż przekazanie spraw z tego zakresu z obszarów zwykłej właściwości miejscowej do sądów znacznie oddalonych spowoduje konieczność dojazdów, które obciążą strony postępowań. Zdaniem Krajowej Rady Sądownictwa powyższe konsekwencje uchwalenia ustawy z 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne potwierdzają wątpliwości wyrażone w opinii z 7 maja 2015 r. w przedmiocie rządowego projektu ustawy – Prawo restrukturyzacyjne (druki sejmowe nr 3275 i 2824 oraz druk 3275-A). Krajowa Rada Sądownictwa sygnalizowała potrzebę wzmocnienia obsady kadrowej sądów powszechnych – etatami sędziowskimi i kadry pomocniczej, z uwagi na konsekwencje nowych ustawowych rozwiązań. Projektodawca zakłada wzmocnienie etatowe jedynie Sądu Rejonowego w Legnicy, natomiast proponuje przekazanie dużej liczby spraw do sądów rejonowych z większą obsadą sędziowską, pomijając przy tym aspekty geograficzno-logistyczne oraz ich aktualne obciążenie. Należy zauważyć, że projekt zakłada przekazanie tym sądom spraw z zakresu art. 4911 ustawy – Prawo upadłościowe z dnia 28 lutego 2003 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 233 ze zm.), tj. dotyczących postępowań upadłościowych wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (tzw. „upadłości konsumenckiej”). Zgodnie z przyjętym przez ustawodawcę kierunkiem zmian należy założyć, że liczba tych spraw znacząco wzrośnie. Powyższe zdaniem Rady spowoduje, w bliskiej perspektywie, przeciążenie sądów, którym zostaną przekazane sprawy tej kategorii.
Krajowa Rada Sądownictwa, mając na uwadze powyższe mankamenty projektu, wynikające głównie z wadliwej oceny skutków uchwalenia ustawy – Prawo restrukturyzacyjne, wyraża obawę co do negatywnego wpływu wprowadzenia w życie projektowanego rozporządzenia, zarówno na rynek pracy jak i konkurencyjność gospodarki oraz przedsiębiorczość. Zwiększenie średniego czasu niezbędnego do rozpoznania spraw z zakresu upadłości i restrukturyzacji wynikłe z przeciążenia sądów powszechnych oraz zmniejszenia dostępności sądu dla obywateli, zniweczą podstawowe założenie projektu tj. zapewnienie sprawnego rozstrzygania tych spraw.
Rada zauważa, że kryterium liczby sędziów orzekających w wydziałach gospodarczych nie może być decydujące dla struktury sądów. Istotne znaczenie ma całościowa ocena obciążenia sądu oraz możliwość powierzenia czynności sędziom z innych wydziałów. Dotychczasowe siedziby wydziałów gospodarczych sądów rejonowych znajdują się w miastach, które są, lub były, siedzibami województw.
Krajowa Rada Sądownictwa jest otwarta na całościową dyskusję o strukturze sądów, uwzględniającą uwarunkowania społeczne, organizacyjne jak i obciążenie.