w 2005 r.
INFORMACJA O DZIAŁALNOŚCI KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA
w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2005 r.
A. Sprawy z zakresu odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów
B. Informacja o skargach i wnioskach, które wpłynęły do
Krajowej Rady Sądownictwa w 2005 r.
C. Kontakty międzynarodowe
D. Dane statystyczne za okres od 1.01.2005 r. - 31.12.2005 r.
A. Sprawy z zakresu odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów
Do Krajowej Rady Sądownictwa wpłynęło ogółem 456 spraw z zakresu odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów. Część spośród nich to orzeczenia sądów dyscyplinarnych odnośnie postępowań wszczętych jeszcze w 2002, 2003 r. i 2004 r. Natomiast łącznie 369 spraw to nieprawomocne i prawomocne wyroki Sądów Dyscyplinarnych pierwszej i drugiej instancji, postanowienia sądów dyscyplinarnych oraz uchwały dotyczące uchylenia immunitetu sędziowskiego w bieżącym roku. Wyroki nieprawomocne były rozpatrywane przez Radę pod kątem celowości ich zaskarżenia.
W odniesieniu bowiem do postępowań dyscyplinarnych prowadzonych w stosunku do sędziów, Rada zgodnie z art. 121 ustawy – Prawo o u.s.p. ma prawo składać do Sądu Najwyższego – Sądu Dyscyplinarnego odwołania od każdego wyroku wydanego przez sądy dyscyplinarne pierwszej instancji. Ponadto zgodnie z art. 114 wyżej wymienionej ustawy ma możliwość występowania do Rzecznika Dyscyplinarnego z żądaniem podjęcia wobec sędziego czynności dyscyplinarnych, a w wypadku odmowy Rzecznika, ma prawo zaskarżyć takie postanowienie do sądu dyscyplinarnego. Natomiast na podstawie art. 125 ustawy – Prawo o usp Rada może również występować o wznowienie postępowania dyscyplinarnego.
W 2005 r. Rada podjęła pięć uchwał dotyczących wystąpienia do Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych:
- trzy uchwały z żądaniem podjęcia czynności dyscyplinarnych, w tym:
dwie wobec 3 sędziów, oraz jedną wobec sędziów w związku z doniesieniami medialnymi w sprawie Spółdzielni Mieszkaniowej „Pojezierze”; - jedną uchwałę z wnioskiem o podjęcie czynności dyscyplinarnych w sprawie przedstawionej przez sędzię Sądu Rejonowego w ..... w pismach skierowanych do Krajowej Rady Sądownictwa z dnia ..... 2005 r. i z dnia ...... 2005 r. oraz
- jedną uchwałę o podjęcie czynności wyjaśniających celem sprawdzenia czy doszło do popełnienia przewinienia służbowego określonego w art. 107 Prawo o usp.
Rada nie skorzystała ze swoich kompetencji wynikających z art. 125 ustawy – Prawo o u.s.p. i nie wystąpiła o wznowienie postępowania dyscyplinarnego.
Na podstawie rozporządzenia Prezydenta RP z dnia 22 grudnia 2001 r. została powołana Komisja do spraw odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów, której członkowie opracowują poszczególne sprawy, a propozycje ich rozstrzygnięć przedstawiane są – celem podjęcia decyzji na posiedzeniu Rady - przez Przewodniczącą Komisji. Dotyczy to również sposobu rozpatrywania skarg i wniosków indywidualnych osób, zawierających żądanie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego wobec sędziów.
Komisja rozpatrzyła zasadność 137 skarg i wniosków, z czego 4 zostały przekazane Rzecznikowi Dyscyplinarnemu do ewentualnego wykorzystania.
Na podstawie ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. – Prawo o ustroju sądów wojskowych Krajowa Rada Sądownictwa ma również prawo do występowania z żądaniem podjęcia czynności dyscyplinarnych do Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Wojskowych. Jednak w 2005 r. Rada nie korzystała z tego uprawnienia. W tym okresie nie wpłynęły żadne wyroki wojskowych sądów dyscyplinarnych. W związku z upływem kadencji Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Wojskowych, KRS zapoznała się z informacją o stanie postępowań prowadzonych przez Rzecznika w trybie art. 42 § 2 powołanej wyżej ustawy.
B. Informacja o skargach i wnioskach, które wpłynęły do Krajowej Rady Sądownictwa w 2005 r.
W roku 2005 do Krajowej Rady Sądownictwa wpłynęło 1469 skarg i wniosków od 768 osób.
W stosunku do lat ubiegłych nie uległa zmianie natura spraw z jakimi skarżący zwracali się do Rady. W dalszym ciągu, przeważająca liczba pism stanowi świadectwo braku wiedzy zarówno na temat celów w jakich została powołana Krajowa Rada Sądownictwa, jak i obszaru jej działania. Rada, nadal błędnie, uważana jest za organ, który mocą swych ustawowych kompetencji może zarówno wykonywać czynności z zakresu nadzoru nad działalnością administracyjną sądów jak i ingerować w ich sferę orzeczniczą.
Skargi i wnioski, które w powyższym okresie sprawozdawczym wpłynęły do Rady zawierały zarzuty dotyczące orzeczeń sądowych w indywidualnych sprawach z udziałem osób skarżących. Kwestionowane były zarówno wyroki sądów powszechnych, jak i sądów administracyjnych.
Osoby piszące do Rady domagały się zmiany orzeczeń sądowych, przeprowadzenia kontroli wydanych wyroków i postanowień, ewentualnie ponownego rozpoznania sprawy, traktując Radę jako swoistego rodzaju „sąd najwyższej instancji”, skupiający w swych uprawnieniach wachlarz środków, które pozwalałyby ingerować w każde orzeczenie sądowe.
Wśród nadesłanych przez obywateli skarg i wniosków znaczna część pism miała charakter procesowy. Były to: wnioski o wyłączenie sędziego, lub przekazanie sprawy do rozpoznania innemu sądowi, jak również wnioski o rozpoznanie przez Radę środków odwoławczych od orzeczeń sądowych.
W petycjach skierowanych do Rady w roku 2005 r. pewna część osób piszących domagała się interwencji ze strony Rady w administracyjną sferę działania sądów. Zarzuty o takim charakterze przedstawiały się najczęściej w słowach krytyki dotyczącej uchybień w zakresie sprawności postępowania, sposobu wykonania nadzoru przez prezesów sądów oraz pracy sekretariatów sądowych.
Jednym z wyrazów niezadowolenia stron postępowań sądowych z zapadłych orzeczeń były doniesienia o naruszeniu przez sędziów zasad etyki zawodowej i żądania wszczęcia postępowań dyscyplinarnych i karnych. Komisja do spraw odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów rozpatrzyła 137 tego typu wniosków pochodzące od 88 osób.
Podobnie jak w latach ubiegłych, na tle ogólnej liczby skarg dotyczących postępowań sądowych silnie zarysowała się ilość pism pochodzących od osób odbywających karę pozbawienia wolności. Dotyczyły one przeważnie odmowy udzielania przez sądy penitencjarne warunkowego przedterminowego zwolnienia bądź przerwy w odbywaniu kary.
Krajowa Rada Sądownictwa nie ma odpowiednich umocowań do podejmowania czynności w większości spraw wnoszonych przez autorów pism. Z tego powodu, zgłaszane przez skarżących postulaty w znacznej mierze nie mogły odnieść oczekiwanych przez nich rezultatów.
W prowadzonej z obywatelami korespondencji Rada udzielała zainteresowanym stosownych wyjaśnień, przekazywała pisma - zgodnie z właściwością – prezesom sądów, niejednokrotnie wskazywała organy właściwe w sprawie.
Skargi ponawiane, podtrzymujące wcześniej opisane zarzuty, skargi o charakterze pieniaczym, jak też wskazujące na niezrównoważenie psychiczne ich autorów w łącznej liczbie 500 pozostawiono bez dalszego biegu.
Krajowa Rada Sądownictwa od lat utrzymuje kontakty z przedstawicielami władzy sądowniczej innych państw oraz z organizacjami działającymi na polu międzynarodowym. Miniony rok, tj. 2005 obfitował dużą ilością spotkań o charakterze bilateralnym jak i multilateralnym. W porównaniu do poprzednich lat wyróżnił się znacznym zwiększeniem liczby wizyt i wyjazdów zagranicznych co pozwoliło Radzie zacieśnić dotychczasowe więzi współpracy i zawrzeć nowe kontakty międzynarodowe.
W dniach 10 – 12 maja 2005 r. członkowie Krajowej Rady Sądownictwa przebywali w Budapeszcie na zaproszenie Przewodniczącego Krajowej Rady Sądownictwa Republiki Węgierskiej i jednocześnie Prezesa Sądu Najwyższego Węgier Pana dr Zoltána Lomnici. W trakcie wizyty delegacja spotkała z przedstawicielami centralnych instytucji Węgier, m. in. z Przewodniczącym Trybunału Konstytucyjnego, Prokuratorem Najwyższym oraz Przewodniczącym Komisji Konstytucji i Sprawiedliwości Parlamentu Węgierskiego. Poza wymienionymi spotkaniami delegacja KRS złożyła również całodniową wizytę w Sądzie Wojewódzkim (Komitetowym) Somogy. Nie zabrakło także wizyty u Przewodniczącego Stołecznego Sądu Apelacyjnego.
Na zaproszenie Krajowej Rady Sądownictwa przebywała w lipcu 2005 r. z trzydniową wizytą w Warszawie delegacja Rady Sądowniczej Czarnogóry. Podczas wizyty w Polsce delegacja wzięła udział między innymi w spotkaniu z Ministrem Sprawiedliwości, Prezesem Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz z Prezesem Izby Wojskowej Sądu Najwyższego. Przedstawiciele Rady Sądownictwa Czarnogóry, wyjeżdżając z Polski, przekazali Przewodniczącemu KRS zaproszenie do złożenia rewizyty w Podgoricy. W dniach 27 listopada – 1 grudnia 2005 r. czteroosobowa delegacja KRS udała się z wizytą do Czarnogóry. Przedstawiciele Rady spotkali się w Podgoricy z Ministrem Sprawiedliwości, Przewodniczącym Komisji Ustawodawczej Parlamentu Czarnogóry oraz Prezesem Sądu Najwyższego. Delegacja KRS złożyła ponadto wizytę w Sądach Podstawowych w Cetinje i w Kotorze.
W październiku 2005 r. gościli w Warszawie i Łodzi z czterodniową wizytą przedstawiciele Najwyższej Rady Sądownictwa Ukrainy. Podobnie jak podczas pobytu delegacji z Czarnogóry w Warszawie, przybyli goście złożyli wizyty w Ministerstwie Sprawiedliwości, Sądzie Najwyższym oraz u Rzecznika Praw Obywatelskich. W Łodzi delegacja spotkała się natomiast z kierownictwem tamtejszego Sądu Okręgowego i Apelacyjnego oraz wzięła udział w zwiedzaniu Sądu Rejonowego dla Łodzi Śródmieścia, w tym Wydziału Ksiąg Wieczystych i Wydziału Krajowego Rejestru Sądowego.
Zarówno wizyty w Polsce, jak i w Czarnogórze i na Węgrzech przebiegały w przyjaznej i rzeczowej atmosferze, która sprzyjała wymianie doświadczeń, informacji oraz poglądów na temat najważniejszych problemów wymiaru sprawiedliwości.
W 2005 r. w siedzibie Krajowej Rady Sądownictwa gościli, przebywający w Polsce na zaproszenie Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, przedstawiciele Sądów Najwyższych Słowacji oraz Kazachstanu.
Członkowie Krajowej Rady Sądownictwa brali udział w wielu konferencjach, zjazdach i seminariach, które miały miejsce zarówno w kraju jak i za granicą.
Z inicjatywy Prezesa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, w dniach 17 – 18 października 2005 r., odbył się w Luksemburgu zjazd sędziów ze wszystkich krajów członkowskich Unii Europejskiej. W spotkaniu tym Radę reprezentowało czterech przedstawicieli. Członek Rady brał również udział w Murcji i Luksemburgu w „XI Kursie Szkoleniowym w zakresie stosowania prawa wspólnotowego: współpraca w sprawach kryminalnych”. Krajowa Rada Sądownictwa brała, obok Rady Europy oraz Ministra Sprawiedliwości RP, czynny udział w zorganizowaniu w Krakowie w dniach 25 -26 kwietnia 2005 r. Drugiej Europejskiej Konferencji Sędziów „Wymiar sprawiedliwości a media”. W Konferencji ze strony KRS wzięło udział kilkunastu członków Rady i zaproszeni przez Radę goście – łącznie 22 osoby. Celem Konferencji była próba wzmocnienia zasad Państwa Prawa i poprawa ochrony praw człowieka poprzez znalezienie modelu współpracy między sędziami i mediami w kontekście zwiększenia świadomości prawnej w społeczeństwie.
Przedstawiciele Krajowej Rady Sądownictwa uczestniczyli w trzeciej corocznej Europejskiej Konferencji Rad Sądownictwa zorganizowanej w dniach 2 – 3 czerwca 2005 r. w Barcelonie przez Naczelną Radę Władzy Sądowniczej Królestwa Hiszpanii. W ramach uczestnictwa w ENCJ, której stałym członkiem i jednocześnie przedstawicielem Komitetu Zarządzającego Krajowa Rada Sądownictwa jest od 20 maja 2004 r., reprezentanci Rady brali udział w wielu spotkaniach zagranicznych. Miały one miejsce w Dublinie, Londynie, Barcelonie oraz dwukrotnie w Rzymie.
W dniach 23 – 25 listopada 2005 r. członek KRS brał udział w szóstym plenarnym posiedzeniu Konsultacyjnej Rady Sędziów Europejskich przy Radzie Europy CCJE w Strasburgu. Reprezentantów Rady nie zabrakło również na organizowanym w Rzymie seminarium zatytułowanym „Niezawodowy wymiar sprawiedliwości w Europie” oraz na przygotowanych w Hotelu Marriott w Warszawie warsztatach na temat „Wprowadzenie w życie umowy a Systemy Sądownictwa w Środkowej i Wschodniej Europie”.
Zacieśnianie współpracy i nawiązywanie nowych kontaktów międzynarodowych przez Krajową Radą Sądownictwa z radami sądownictwa państw Unii Europejskiej i spoza Unii służy przede wszystkim wymianie doświadczeń, poglądów oraz zapoznawania się z regulacjami prawnymi innych państw, co przekłada się na poprawę funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości oraz szybkość rozpatrywania spraw.
Kontakty Międzynarodowe Krajowej Rady Sądownictwa w 2005 r.
24 stycznia RZYM
Spotkanie Grupy Roboczej ENCJ „Mision and Vision”
Przedstawiciel – Teresa Flemming-Kulesza
7 lutego DUBLIN
Spotkanie Komitetu Zarządzającego ENCJ
Przedstawiciel – Teresa Flemming-Kulesza
25 – 26 kwietnia KRAKÓW
Druga Europejska Konferencja Sędziów
Przedstawiciele – 22 osoby (członkowie KRS, zaproszeni goście)
29 kwietnia RZYM
Spotkanie Komitetu Zarządzającego ENCJ
Przedstawiciel – Ryszard Pęk
10 – 12 maja WĘGRY
Wyjazd delegacji KRS:
K. Strzelczyk,
B. Morawiec,
M. Jaroszewski,
Z. Merchel.
17 – 25 maja MURCIA – LUXEMBURG
„XI Kurs Szkoleniowy w zakresie stosowania prawa wspólnotowego: współpraca w sprawach kryminalnych”.
Przedstawiciel – G. Borkowski
1 czerwca BARCELONA
Spotkanie Komitetu Zarządzającego ENCJ
Przedstawiciele – R. Pęk, T. Flemming-Kulesza
2-3 czerwca BARCELONA
III Coroczna Konferencja Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa ENCJ
Przedstawiciele – R. Pęk, T. Flemming-Kulesza
19 – 22 lipca CZARNOGÓRA
Przyjazd delegacji Rady Sądownictwa Czarnogóry
21 września KAZACHSTAN,
Wizyta w siedzibie KRS delegacji Sądu Najwyższego Kazachstanu
9 września SŁOWACJA
Wizyta w siedzibie KRS delegacji Sądu Najwyższego Słowacji
3 – 5 października UKRAINA
Wizyta 2 os. delegacji Najwyższej Rady Sądownictwa Ukrainy
6 – 8 października LONDYN
Spotkanie członków Komitetu Zarządzającego ENCJ
Przedstawiciele – T. Flemming-Kulesza, R. Pęk
17 – 18 października LUKSEMBURG
Zjazd Sędziów Państw Członkowskich Unii Europejskiej:
S. Dąbrowski,
P. Górecki,
I. Piotrowska,
Z. Merchel.
10 – 11 listopada RZYM
Konferencja na temat „Niezawodowy wymiar sprawiedliwości w Europie”
Przedstawiciel – I. Piotrowska
23 – 25 listopada STRASBURG
VI plenarne posiedzenie Konsultacyjnej Rady Sędziów Europejskich przy Radzie Europy CCJE.
Przedstawiciel – I. Piotrowska
27 listopada – 1 grudnia CZARNOGÓRA
Wyjazd delegacji KRS:
K. Strzelczyk,
S. Dąbrowski,
P. Górecki,
W. Macińska.
Dane za rok 2005 na dzień 31.12.2005 r.
D. Dane statystyczne za okres 1.01.2005 r. - 31.12.2005 r.
- obradowała 35 dni na 13 posiedzeniach
- podjęła uchwał - 125 *1-2-3-4 (w sprawach osobowych i problemowych)
- Rada podjęła uchwały względem: 852 osób
Uchwały w sprawach kadrowych dotyczyły w szczególności:
- przedstawienia Prezydentowi RP z wnioskiem o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego (w tym powrót na uprzednio zajmowane stanowisko) - 523 osób:
SN - 6 NSA - 2 (w tym 1 do orzekania w WSA) WSA - 67 SA - 30 SO - 166 SR - 248 WSO - 3 WSG - 1 - umorzenia postępowania w sprawie powołania do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego - 18 osób :
WSA - 6 SA - 1 SO - 3 SR - 8 - uchylenia uchwały w sprawie powołania do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego - 1 sędzia:
SO - 1 - pozostawienia bez rozpatrzenia zgłoszenia na stanowisko sędziowskie: 4 osób
WSA - 3 SR - 1 (1 sędzia w stanie spoczynku) - nie przedstawienia Prezydentowi RP z wnioskiem o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego - 207 osób:
SN - 2 WSA - 125 SA - 30 SO - 34 SR - 13 WSO - 3 - zaopiniowania kandydatury na Prezesa SO – 1 sędziego:
s. SO - 1 - przeniesienia sędziów w stan spoczynku - 23 sędziów:
s. NSA - 1 s. SO - 2 s. SR - 20 - wyrażenia zgody na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego po ukończeniu 65 roku życia - 53 sędziów (w tym 21 sędziów z nieuwzględnieniem wniosku w pozostałym zakresie):
s. SA - 10 s. SO - 34 s. SR - 9 - nie wyrażenia zgody na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego - 11 sędziów:
s. SO - 10 s. SR - 1 - wszczęcia postępowania w sprawie sędziów w stanie spoczynku (członków ich rodzin) o stwierdzenie okoliczności powodujących utratę uprawnień wynikających z prawa do stanu spoczynku - 3 osoby : (dot. 3 sędziów)
s. SO w stanie spoczynku - 1 s. SR w stanie spoczynku - 2 - stwierdzenia okoliczności powodujących utratę prawa do stanu spoczynku i uposażenia w stanie spoczynku (prawa do uposażenia rodzinnego) - 1 osoba : (dot. 1 sędziego)
s. SR w stanie spoczynku - 1 - wystąpienia do Rzecznika Dyscyplinarnego z żądaniem (wnioskiem) podjęcia czynności dyscyplinarnych na podstawie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych z dnia 27 lipca 2001 r. – 3 sędziów
- 3 s. SR
- wobec sędziów w związku z doniesieniami medialnymi w sprawie Spółdzielni Mieszkaniowej „Pojezierze” w Olsztynie
- w sprawie przedstawionej przez sędzię SR
- zwrócenia się do Rzecznika Dyscyplinarnego o podjęcie czynności wyjaśniających celem sprawdzenia czy doszło do popełnienia przewinienia służbowego określonego w art. 107 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych z dnia 27 lipca 2001 r. – 1 sędzia
- dotyczy 1 sędziego SR
- wniesienia apelacji od wyroku SO w sprawie z powództwa sędziego SO w st. spoczynku przeciwko Skarbowi Państwa – Krajowej Radzie Sądownictwa o odszkodowanie - 1
*1
1 uchwała oznaczona literą „A”
(uchwała Nr 2A/2005 z dnia 12 stycznia 2005 r.)
*2
3 uchwały oznaczone literami „A” i „A” i cyfrą „1”
uchwała Nr 34 A/2005 z 13 kwietnia 2005 r.
uchwała Nr 34/1/2005 z 12 kwietnia 2005 r.
uchwała Nr 35A/2005 z 13 kwietnia 2005 r.
*3
uchwała Nr 78 A/2005 z 27 lipca 2005 r.
*4
uchwała Nr 83 A/2005 z 13 września 2005 r.
uchwała Nr 95 A/2005 z 14 września 2005 r.